1. Giới thiệu cây thuốc nam Thiên Niên Kiện
1.1. Đặc điểm chung
Thiên Niên Kiện còn có tên gọi là Củ Ráy Rừng, hay còn gọi là Sơn Thục. Mang ý nghĩa là “Ngàn năm tráng kiện”- Thiên Niên Kiện là cây thuốc quý, có tác dụng y học trị phong thấp tê đau, trị nhức mỏi gân, rất tốt cho người gân cơ mỏi yếu, đau do thoái hóa khớp, viêm khớp, đặc biệt là người cao tuổi. Cây thảo sống lâu năm nhờ thân rễ mập, bò dài, thơm, khi bẻ ngang có xơ như kim. Lá mọc từ thân rễ, phiến lá sáng bóng, dài tới 30cm, có 3 cặp gân gốc, 7-9 cặp gân phụ. Cụm hoa là những bông mo, có mo màu xanh, dài 4-6cm, không rụng; buồng 3-4cm, ngắn hơn mo; bầu chứa nhiều noãn. Quả mọng thuôn, chứa nhiều hạt có rạch. Mùa hoa 4-6, quả 8-10
1.2. Thiên Niên Kiện có những tác dụng gì?
- Xét về thành phần hóa học, trong thân rễ cây Thiên Niên Kiện có nhiều thành phần tinh dầu Linalol, một phần nhỏ Terpineol và chừng 2% Este có tác dụng diệt nhiều loại trực khuẩn và ức chế virus gây mụn rộp loại I.
- Ngoài ra còn có Sabinen, Limonen, A-terpinen, Acetaldehyt, Aldehyd propionic, có tác dụng làm giảm nhanh, mạnh tình trạng nhức mỏi các gân xương, co quắp tê bại, giúp gân cốt khỏe mạnh.
- Trong Đông y, Thiên Niên Kiện được sử dụng làm thuốc từ nhiều thế kỷ trước. Công dụng chữa bệnh của thiên niên kiện phải nói đến đầu tiên là chữa trị bệnh xương khớp, trong danh sách thuốc thường hay sử dụng thì Thiên Niên Kiện chính là một trong những vị thuốc đứng đầu.
- Loài cây này có vị cay, đắng, tính ấm, mùi thơm; nhờ có chứa một hàm lượng lớn các chất có tác dụng giảm đau và các loại tinh dầu, Thiên Niên Kiện có tác dụng bổ gân cốt, chữa phong thấp, chỉ thống tiêu thũng,đau nhức khớp, chữa nhức mỏi các gân xương, phong hàn thấp, hoặc bị tê bại co quắp.
- Nước sắc Thiên Niên Kiện có tác dụng thúc đẩy lưu thông huyết dịch, giảm đau và chống đông máu tương đối mạnh. Cồn thuốc Thiên Niên Kiện có tác dụng giảm đau, chống viêm và kháng Histamin, chống dị ứng.
Hiện tại, trên lâm sàng, Thiên Niên Kiện được dùng để chữa đau mỏi gân cơ, viêm khớp cấp, viêm khớp dạng thấp, viêm dây chằng, thoái hóa khớp và đau thần kinh tọa.
2. Các vị thuốc Thiên Niên Kiện và công dụng
Thiên Niên Kiện được sử dụng lâu đời theo các phương pháp dân gian để điều trị bệnh thấp khớp, giúp mạnh gân hoạt cốt, giảm đau nhức xương khớp với các bài thuốc như:
Chữa tê thấp, nhức mỏi gân cốt
Mỗi ngày dùng 6-12g Thiên Niên Kiện dạng thuốc sắc uống, kết hợp cùng với Cỏ Xước, Thổ Phục Linh, Độc Lực để trị tê thấp, nhức mỏi.
Chữa thoái hóa cột sống
Ngày dùng 6-12g Thiên Niên Kiện dạng thuốc sắc hay ngâm rượu uống.
Chữa tê bại chân tay và phong thấp
Dùng thân rễ cây Thiên Niên Kiện tươi đem giã, ngâm rượu dùng để xoa bóp chỗ đau nhức, tê bại chân tay rất hiệu quả. Người bệnh có thể luôn chuẩn bị sẵn sàng một bình rượu ngâm Thiên Niên Kiện trong nhà để dùng mỗi khi cần thiết sẽ rất hiệu quả, an toàn.
Để tiện cho việc sử dụng và tăng cường hiệu quả điều trị bệnh của Thiên Niên Kiện, hiện nay các nhà khoa học đã phối hợp vị thuốc này với những dược liệu thiên nhiên khác như Dây Đau Xương, Hy Thiêm, Đương Quy, Cao Rắn Hổ Mang để bào chế theo công nghệ hiện đại dưới dạng viên uống – sản phẩm hỗ trợ điều trị các bệnh xương khớp.
3. Những lưu ý khi sử dụng cây thuốc Thiên Niên Kiện
- Toàn bộ bộ phận của cây dùng để chế biến thuốc từ rễ cây đến lá, thân, hoa và quả của cây. Với mỗi bộ phận của cây, các bạn nên sắc ra phơi hoặc sấy khô sau đó dùng để ngâm chung với rượu hoặc sắc nước uống. Lưu ý khi ngâm với rượu hoặc sắc thuốc các bạn không nên lạm dụng quá nhiều cây Thiên Niện Kiện vì như vậy rất dễ gây ngộ độc. Nên bảo quản loại nguyên liệu thuốc này ở nơi khô ráo, thoáng mát giữ kín hương. Cây và lá Thiên Niên Kiện còn dùng để lấy tinh dầu.
- Thiên Niên Kiện là loại thảo dược rất tốt, nhưng chỉ được sử dụng khi thật sự có bệnh với liều lượng vừa phải, từ 5-10g, với những người không có bệnh hay bị âm hư nội nhiệt, hoặc dùng quá liều thì dễ dẫn đến ngộ độc. Vì vậy khi sử dụng tốt nhất nên có sự tư vấn và theo dõi của thầy thuốc.
- Bài thuốc từ cây thuốc Thiên Niên Kiện chữa bệnh xương khớp và các bệnh khác rất đơn giản, mang lại hiệu quả cao và an toàn. Tuy nhiên khi sử dụng, người bệnh cũng cần lưu ý tránh dùng cho các trường hợp bị táo bón, nhức đầu, người âm hư nội nhiệt. Bên cạnh đó trong quá trình dùng thuốc cần thường xuyên kiểm tra tình trạng bệnh và tham khảo ý kiến bác sĩ với các bài thuốc dùng uống trong để đảm bảo hiệu quả và an toàn tuyệt đối.